#AiKiDo #Story #Liberated from FW

Listen.

The train car was a fragile bubble of silence, floating through the chaos of Tokyo.
The afternoon light spilled weakly through the windows, casting long shadows over the passengers.

Among them sat a young man, his posture straight, his hands resting lightly on his knees. In his bag, neatly folded, was his gi—a symbol of the discipline he’d devoted himself to. Aikido. The art of harmony. The art of peace.

He’d trained for years, learning to redirect force, to turn aggression into calm. But today, he would learn that peace wasn’t about technique. It was about something far deeper.
The doors hissed open at the next station, and the bubble burst.

He came in like a storm—a mountain of a man, his face flushed red, his eyes wild and unfocused. The stench of cheap sake rolled off him, thick and suffocating. He swayed on his feet, his boots thudding heavily against the floor, and let out a roar that shattered the fragile quiet. The passengers froze. A woman clutching a baby pressed herself into the corner, her breath shallow, her eyes wide with terror. A salary man in a threadbare suit glanced up, then quickly looked away, his hands trembling in his lap.

The young man’s body tensed. His training kicked in, his mind racing through techniques—wrist locks, throws, pins. He could take this drunk down. He should take him down. The man was a threat, a danger to everyone in the car. His fingers twitched, ready to move. But then, like a whisper in the back of his mind, he heard his teacher’s voice: “Aikido is not about fighting. It’s about reconciliation. It’s about finding peace.”

He hesitated, his heart pounding in his chest.

Before he could act, the elderly man stood up.

He was small, frail, his back slightly stooped. His face was lined with age, but his eyes were sharp, filled with a quiet strength. He stepped into the aisle, moving with a calm that seemed to defy the chaos around him. The drunk turned, his eyes narrowing, his fists clenching. The young man held his breath, ready to intervene, but the old man didn’t flinch.

“Hey,” the old man said, his voice soft but steady. “You look like you’ve had a rough day. Why don’t you sit down and tell me about it?”

The drunk blinked, his face twisting in confusion. For a moment, it seemed he might lash out, but instead, he staggered forward and slumped into the seat across from the old man. The tension in the car didn’t ease—if anything, it grew heavier, more suffocating. The young man stayed ready, his body coiled like a spring, but the old man showed no fear. He leaned forward slightly, his hands resting on his knees, and began to speak.
“I used to drink too,” the old man said, his tone gentle, almost tender. “My wife and I, we’d sit under the persimmon tree in our garden and share a bottle of sake. She planted that tree, you know. Her great-grandfather brought the seeds from Kyoto. It’s still there, even though she’s gone now.”

The drunk stared at him, his bloodshot eyes narrowing. “What’s it to you?” he growled, though the edge in his voice had softened.

The old man shrugged. “Nothing, I suppose. But it sounds like you’ve lost something too. Am I wrong?”

The drunk’s face crumpled. He looked down at his hands, calloused and scarred from years of hard labor, and let out a shuddering breath. “My wife left me,” he muttered, his voice breaking. “Took the kids. I lost my job. I got nothing.”

The old man nodded, as if he’d heard it all before. “That’s hard,” he said simply. “But you’re still here. That means something.”

The drunk didn’t answer. He just sat there, his shoulders shaking, tears streaming down his face. The old man reached out and placed a hand on his arm, a gesture so small but so full of understanding that it seemed to pierce the very heart of the moment.

The young man watched, his own hands trembling now. He had been ready to fight, to prove himself, but the old man had disarmed the drunk in a way no technique could. There had been no violence, no grand display of skill—just a quiet act of compassion. And in that moment, something inside the young man broke. Tears welled in his eyes, blurring his vision. He had been so focused on the physical aspects of Aikido, on the idea of controlling an opponent, that he’d missed the true essence of the art. It wasn’t about force or dominance. It was about connection. About seeing the humanity in someone, even when they’d lost sight of it themselves.

The train slowed as it approached the next station. The drunk stood up, wiping his face with his sleeve, and stumbled toward the doors. He didn’t say goodbye, but the old man didn’t seem to expect him to. He simply watched him go, his expression calm, almost serene.

As the doors hissed shut and the train lurched forward again, the young man sat back, his chest aching with a strange mix of awe and shame. He had been ready to fight, to assert his strength, but the old man had shown him what true strength looked like. It wasn’t about winning. It was about understanding. About love.

The old man remained seated, his gaze fixed on the passing cityscape. The young man never learned his name, never saw him again, but the lesson stayed with him, etched into his soul. Aikido wasn’t just about physical technique. It was about finding harmony, even in the midst of chaos. And sometimes, that meant putting your ego aside and showing love and compassion instead.

The train rolled on, the city blurring past the windows. The young man closed his eyes and let the tears fall, feeling the weight of the old man’s wisdom settle over him like a second skin. In that moment, he understood. True strength wasn’t in the hands or the body. It was in the heart. He understood the true meaning of Aikido.

---

This is inspired by a Real Story from Sensei Terry Dobson.

#USpol #Trumpizm #HimNotUs #SmokeAndMirror #ResidentEvil #Dictatorships #SelfDelusion #AsymptomaticCarrier

News:

State department signs off on bombs and missiles sales that the US claims would help Israel ‘defend its borders’

Comment:

Course not. He has no interest in ordinary people, as all his other policies demonstrate.

If the latter could be your comment, I need to say something to you.

Here, in Europe (especially at the "wrong side of The Iron Curtain"), we are pretty well-versed in dictatorships. Franco, Mussolini, Hitler, Stalin, now Łukaszenka and Putin... They come and they go like in a political Hurricane Alley of sorts, so we know them well (those who chose to know, at least).

And there is a particular takeaway lesson I want to convey here:

It is not him. It never was. It is us.

Whoever's name and face appears as the figurehead of the current edition, is just a token. The dictatorship is us all. It is the crew that makes the ship.

If you work for him, you are him.
If you respect people who are him, you are him.
If you talk to your neighbour, who is him, you are him.
If you let your children play with his children, you are him.
Even if you fight him, you are still him.

Dictatorship is a highly contagious disease, and no one within its realm stays untouched.

BUT one glorious day, it is gone.
Halleluyah! We Are Saved And Redeemed!
We can go back to be our great good selves!

Because it was just him. Or maybe few scoundrels and misled simpletons, who are already dangling from the lamposts or hiding in Argentina.

We were never part of it. True?
TRUE?

Not. It was not just him. It never was. It was us.

If you worked for him, you were him.
If you respected people who were him, you were him.
If you talked to your neighbour, who was him, you were him.
If you let your children play with his children, you were him.
Even if you fought him, still. You. Were. Him.

Unless you accept the fact, confront it, and find the way to control this resident evil in you, you will be just another asymptomatic carrier, waiting for just another unexpected outbreak. Which is going to happen.

#RobertMaślak #AnitaDmitruczuk #GazetaPrawna #Uwolnione z FB #Niedźwiedzie #Góry

W "Dziennik. Gazeta Prawna" artykuł Anity Dmitruczuk o niedźwiedziach z moimi obszernymi wypowiedziami:

"Kiedy nietoperz wchodzi w stan hibernacji, jego tętno kilkukrotnie spowalnia, a ciało stygnie do temperatury otoczenia. Zapas tłuszczu musi starczyć do wiosny, więc każde wybudzenie się ze snu w jakiejś szczelinie czy jaskini stwarza ryzyko, że energii zabraknie. Przerwanie letargu oznacza konieczność rozgrzania ciała i zużycie w krótkim czasie zapasów. Cieplejsze zimy oznaczają wyższą temperaturę ciała w okresie snu zimowego i szybszy metabolizm.
Jedno i drugie to ogromne ryzyko. Części nietoperzy nie udaje się przetrwać do wiosny.

A taki niedźwiedź, co to podobno „mocno śpi”, obniża temperaturę ciała o ledwie kilka stopni i zapada w zimowe odrętwienie czasem nawet pod gałęziami i śniegiem. Jego metabolizm spowalnia, zmniejsza się liczba oddechów i uderzeń serca, ale to sen w trybie czuwania. Zwierzę słyszy, co dzieje się wokół, a w wypadku zagrożenia może wyjść z gawry niemal natychmiast. Łatwo go obudzić wycinkami drzew prowadzonymi w pobliżu albo choćby fajerwerkami i muzyką w sylwestra. Mimo radykalnego zmniejszenia aktywności, jesiennego obżarstwa i swoich gabarytów nie zmaga się z utratą wapnia z kości, zanikiem mięśni szkieletowych, chorobami serca ani cukrzycą. Niedźwiedzi sen stał się nawet obiektem zainteresowania naukowców z NASA, którzy mieli nadzieję, że zrozumienie procesu hibernacji tych zwierząt umożliwi astronautom lepsze poradzenie sobie ze stanem nieważkości i ominięcie związanych z tym skutków zdrowotnych.

Polskie niedźwiedzie mają tymczasem inny problem: niektóre właściwie już nie hibernują.
– Powody takiego stanu rzeczy są dwa. Pierwszy to zmiana klimatu. Zimy są coraz łagodniejsze, niedźwiedzie idą spać później albo wcale. Drugi to niemal nieustanna dostępność pokarmu, zwłaszcza wysypywanego przez myśliwych i leśników, a jeśli chodzi o Bieszczady, to jeszcze właścicieli działających komercyjnie czatowni. To miejsca, do których jedzeniem wabi się duże drapieżniki, takie jak wilki czy niedźwiedzie, by turyści mogli zrobić im zdjęcia – mówi dr Robert Maślak z Uniwersytetu Wrocławskiego, zoolog, ekspert z zakresu zachowania i dobrostanu w niewoli zwierząt nieudomowionych, członek Państwowej Rady Ochrony Przyrody.

Zimowanie niedźwiedzi to majstersztyk ewolucji, który umożliwił im adaptację do zmiennych pór roku i braku pokarmu zimą. Niedźwiedzie powinny przesypiać zimowe miesiące i budzić się dopiero wtedy, gdy pożywienia jest wystarczająco dużo. Na dodatek samice w okresie hibernacji rodzą, a młode przychodzą na świat małe, ślepe i nagie. Niedźwiedzice pierwsze udają się więc do gawry i ostatnie ją opuszczają. A przynajmniej tak być powinno. Samica wychodząca z gawry zbyt wcześnie to prosta recepta na nieszczęście dla nieporadnych maluchów.

– Skala dostępności pożywienia jest dziś olbrzymia. W trakcie sezonu zimowego możemy mówić nawet o 2,5 t buraków i kukurydzy wysypywanych w ramach nęcenia lub dokarmiania na kilometr kwadratowy terenu w Bieszczadach. Chodzi tu o miejsca, które jednocześnie są terenami łowieckimi i odbywają się tam nawet polowania dewizowe. Do tego dodajmy jeszcze wszystkie niezabezpieczone kosze na śmieci i przydomowe kompostowniki, pasieki i sady. I nagle niedźwiedź, który okres głodu powinien przetrwać w stanie hibernacji, wcale nie musi tego robić. Badania pokazują, że o ile w okresie intensywnego żerowania niedźwiedź potrafi zjeść nawet 25 tys. kcal na dobę, o tyle tuż przed snem zimowym to ok. 5 tys. To pokazuje, że obniżona dostępność pokarmu jest
jednym z głównych czynników skłaniających te zwierzęta do hibernacji – mówi dr Maślak. Jego zdaniem najlepiej widać to na przykładzie zwierząt żyjących w niewoli. – Jeśli w ogrodzie zoologicznym ograniczy się ilość pokarmu jesienią, to niedźwiedzie zapadną w sen o wiele łatwiej – tłumaczy ekspert. – To, że niektóre osobniki przestają gawrować, nie oznacza dla nich niczego dobrego – dodaje.
Żerowanie na śmieciach, nęciskach i przy paśnikach to prosta droga do konfliktu z ludźmi i szkoda dla całego ekosystemu.
Dostępność sztucznych stołówek zmienia trasy wędrówek niedźwiedzi. To inteligentni oportuniści, szybko się uczą, gdzie można znaleźć kaloryczne
pożywienie przy niewielkim wysiłku, i wracają do miejsc nęcenia lub dokarmiania zwierząt również wtedy, gdy pożywienia już tam nie ma. Ma to wpływ na wiele elementów przyrody.
Te duże, wszystkożerne zwierzęta są bardzo ważne dla ekosystemu, bo cały czas mogą modulować wszystkie interakcje troficzne. Ale jeżeli człowiek bardzo mocno ingeruje w siedlisko niedźwiedzia, np. dokarmiając go, to zaburza te naturalne interakcje. Zwierzęta niby są więc w ekosystemie, ale nie wypełniają swojej funkcji, bo zamiast jeść to, co powinny, jedzą na przykład kukurydzę podaną im przez człowieka – mówiła w wywiadzie dla portalu Nauka o klimacie prof. Nuria Selva Fernandez z IOP PAN w Krakowie.

Więcej dróg, więcej ludzi
Snu bieszczadzkim niedźwiedziom nie ułatwia zresztą nie tylko gospodarka łowiecka, lecz także leśna. Szlaki zrywkowe i drogi leśne umożliwiają dostęp ludzi do miejsc, w których do tej pory zwierzęta odnajdywały spokój. W okolicy gawrowania samic, które wiosną mają ograniczoną możliwość przemieszczania się, znikają min. buki, które dostarczały dotąd kalorycznych orzeszków, a sama wycinka zmniejsza potencjał martwego drewna, czyli z perspektywy niedźwiedzi – szanse na tłuste larwy. Prace leśne odbywają się na dodatek także w pobliżu miejsc, gdzie zwierzęta zimują. Przed wycinką trzeba wprawdzie dokonać wizji terenowej, ale może zrobić to leśnik z dwuletnim doświadczeniem. Nie musi być specjalistą od niedźwiedzi. Nie zawsze będzie też obiektywny w konflikcie pomiędzy ochroną przyrody a leśną ekonomią. Tak padają m.in. potężne jodły w Bieszczadach. Trochę łatwiej o hibernację w Tatrach. Wysoko zimy są surowsze, a pokarmu mało, na dodatek ludzie poruszają się w parku narodowym jednak przede wszystkim szlakami. Wszystkie gawry oznaczone tam na podstawie telemetrii znajdowały się w obszarze ochrony ścisłej. Najczęściej były to niewielkie jaskinie albo schroniska podskalne, nieco rzadziej komory kopane w korzeniach drzew.

– Dane, które mamy, pochodzą z obroży telemetrycznych. Pytanie, z czym je porównywać, bo może zmiana dotycząca hibernacji niedźwiedzi zaszła w porównaniu z okresem sprzed 50 lat, ale skąd mamy to wiedzieć, skoro nie mamy tak szczegółowych danych z tamtego okresu? - zauważa dr Tomasz Zwijacz-Kozica, kierownik działu badań naukowych Tatrzańskiego Parku Narodowego.

Kulka w tyłek

Park szacuje, że na jego terenie jest ok. 55 niedźwiedzi brunatnych, nie
wszystkie jednak hibernują po polskiej stronie granicy.
– W Tatrach nie widać jakiejś dużej różnicy na przestrzeni ostatnich lat, nie powiedziałbym też, że jest jakiś problem ze znalezieniem miejsca do gawrowania. To niekoniecznie muszą być jaskinie czy głębokie dziuple, czasami można spotkać niedźwiedzie gawrujące gdzieś na stromym terenie pod drzewem albo w kosówce, czasami zupełnie niedaleko szlaków turystycznych. Istotne jest to, że niedźwiedzie w tych miejscach mogą czuć się bezpiecznie. W parku jest zakaz poruszania się poza szlakami turystycznymi, zwierzęta nauczyły się więc, gdzie mogą spodziewać się ludzi. Od miejsc, gdzie wchodziłyby z nimi w konflikty, są natomiast regularnie odstraszane – mówi dr Zwijacz-Kozica.

Czymś, co wyróżnia TPN, jest jednak specgrupa zadaniowa ds. niedźwiedzi. Jej historia sięga przełomu lat 80. i 90. i głośnych doświadczeń z niedźwiedzicą Magdą, która najpierw zaglądała pod schronisko w Roztoce, a potem nabrała śmiałości, by próbować włamań do domostw w Zakopanem. Została schwytana i wywieziona do wrocławskiego zoo, gdzie umarła po miesiącu. I choć dowodów na to nie ma, to najpewniej jednym z jej dzieci była Kaśka, kolejna z tatrzańskich problematycznych niedźwiedzic. Kaśka miała na koncie m.in. włamanie do samochodu, żerowanie wraz z młodymi na szlaku górskich śmietników, splądrowanie przyklasztornego magazynu i kradzież beczek z coca-colą
ze schroniska. Również skończyła w zoo, tym razem w Holandii. Dwa jej
niedźwiadki dostały już jednak kolczyki i obroże telemetryczne i zostały
w górach.

Technologia zmieniła ochronę niedźwiedzi w polskiej części Tatr.

Po pierwsze, jeśli dochodzi do konfliktu z ludźmi, to dziś łatwiej jest ustalić przyczynę, a przede wszystkim, o którego niedźwiedzia właściwie chodzi. O tych najbardziej problematycznych, zapuszczających się do ludzkich osiedli, mówi się „zdemoralizowane”.
Po drugie, specgrupa nie tylko widzi, którędy zwierzęta się przemieszczają i w jakie zakątki zapuszczają w poszukiwaniu jedzenia, lecz także potrafi je do tego skutecznie zniechęcić za pomocą gumowych kul. Dla niedźwiedzi to bolesne i nieprzyjemne, ale zdecydowanie mniej niż śmierć po miesiącach czy latach spędzonych w zoo.

– Odpowiedź na pytanie, czy w sytuacji bez wyjścia lepszym wyborem jest odstrzał zwierzęcia, czy życie spędzone w niewoli, jest bardzo trudna. Musimy sobie jednak uświadomić, że niewola oznacza lata spędzone w cierpieniu. W Polsce nie mamy azylów z warunkami, które mogłyby zapewnić względny dobrostan niedźwiedziom. One potrzebują dużego i zróżnicowanego wybiegu. To również ciekawskie zwierzęta, które potrzebują codziennie nowych wyzwań. Jeśli karmi się je w stałym miejscu i porze, tak jak to dzieje się w ogrodach zoologicznych, a niedźwiedź nie ma wyzwań nawet w postaci zabawek, to szybko popada w stereotypię. Chodzi tam i z powrotem po wytyczonej ścieżce, tak wygląda całe jego życie. Jeśli nie zastosowaliśmy żadnych rozwiązań, by niedźwiedź nie stwarzał kłopotów w naturze, nie podjęliśmy wysiłku, by zniechęcić go do zapuszczania się w pobliże ludzkich osad, a teraz jedynym wyjściem jest odłowienie takiego zwierzęcia, to skłaniałbym się ku tezie, że jeśli nie możemy mu zapewnić względnie dobrych warunków życia, to bardziej humanitarnym rozwiązaniem może być odstrzał – uważa dr Maślak.

Bez systemu

Choć niedźwiedzi w Bieszczadach jest więcej niż w Tatrach (szacuje się, że ok. 150), na żadną specgrupę liczyć nie mogą. – Postulaty, by utworzyć tam grupę roboczą złożoną z naukowców zajmujących się niedźwiedziami i umiejących w każdej chwili podjąć decyzję co do konkretnego osobnika oraz grupy interwencyjnej, która zajmowałaby się odstraszaniem konkretnych zwierząt, a w razie konieczności ich odławianiem, mają już kilkunastoletnią historię. Do tej pory resort środowiska nie wdrożył jednak planu zarządzania tym gatunkiem. Przykro mi to mówić, ale czekamy na poważny wypadek – mówi dr Maślak. Projekt programu ochrony niedźwiedzia brunatnego powstał w 2011 r. i do dziś pewnie leży w jakiejś ministerialnej szufladzie. Nie da się też przeszczepić w Bieszczady modelu tatrzańskiego, bo używanie broni poza parkiem narodowym jest problematyczne.
Były próby powołania grupy interwencyjnej na zasadzie społecznej, ale zamiast broni gładkolufowej musiała używać markerów do paintballa. Na niedźwiedziach robiła niewielkie wrażenie. Był też pomysł zawiązania stowarzyszenia zainteresowanych gmin i instytucji, by tam umocować taką specgrupę, ale on też spalił na panewce. O tym, do czego może doprowadzić brak decyzji, świadczy przykład tatrzańskich niedźwiedzi ze słowackiej strony. Tam konflikty między ludźmi a tymi zwierzętami na całe lata zostały zostawione samym sobie, a teraz ataki drapieżników stały się pożywką dla polityki. Słowacki rząd zaczął upatrywać przyczyny problemu w przeroście populacji, czemu zresztą naukowcy zaprzeczyli, i domagał się osłabienia unijnej ochrony niedźwiedzi. W końcu Słowacja zdecydowała o odstrzale lub usypianiu tych zwierząt.
W Polsce ataki niedźwiedzi na ludzi zdarzają się bardzo rzadko. W Bieszczadach nie tyle dzięki trosce o populację, ile dzięki niewielkiej gęstości zaludnienia i wciąż jednak dużej lesistości siedlisk. I to się powoli zmienia. Do ataków czasem dochodzi, ale najczęściej kończy się na poturbowaniu człowieka. Pewnie też nie wszyscy poszkodowani byli zainteresowani, by wiedzę o takich zdarzeniach rozpowszechniać. Z dostępnych danych z województwa podkarpackiego wynika, że większość takich incydentów była wynikiem zaskoczenia zwierzęcia przez człowieka w miejscu gawrowania lub odpoczynku.
Poszkodowanymi byli głównie grzybiarze i zbieracze zrzutów jeleni, którzy szczególnie chętnie zapuszczają się w niedostępne zazwyczaj rejony leśne. Sporadycznie ataki były skutkiem bliskiego spotkania samicy z młodymi.

Jabłka i orzeszki

Przy kulawym zarządzaniu populacją niedźwiedzi w Bieszczadach kluczowe staje się więc utrzymanie ich w lesie. Najważniejsze jest niedokarmianie niedźwiedzi, niezostawianie śmieci w ich zasięgu, zachowanie miejsc, gdzie mogą znaleźć spokój. Ale z badań przeprowadzonych przez Instytut Ochrony Przyrody wynika też, że miśki zostają w kniei chętniej w latach nasiennych, czyli wtedy, gdy buki obrodzą orzeszkami. Co robić, gdy przyjdą akurat lata chude? Jednym z pomysłów – tym razem autorstwa WWF
– było odtwarzanie sadów. Pomysł może wydawać się dziwny, ale w Bieszczadach sadzenie drzew owocowych przy niektórych szlakach ma długą tradycję. Na dodatek po wojnie, na skutek wysiedleń, wiele wsi bojkowskich i łemkowskich stało opustoszałych, a istniejące tam sady po latach zarósł las. Z takich właśnie na wpół zdziczałych miejsc korzystały m.in. niedźwiedzie. Żeby zatrzymać je w lesie, dosadzono więcej takich drzewek. – Po latach postanowiliśmy sprawdzić,
jak ten pomysł się sprawdził, i w miejscach, gdzie sadziliśmy jabłonki, zamontowaliśmy fotopułapki, a także zbadaliśmy, jaką część diety niedźwiedzi stanowią pochodzące z nich owoce. Wykorzystaliśmy do tego badania genetyczne i analizę próbek odchodów
– opowiada Stefan Jakimiuk, kierownik projektu w WWF. – Po pierwsze,
z nagrań wiemy, że w takich miejscach pojawiają się nie tylko niedźwiedzie, lecz także sarny, lisy czy ptaki. Po drugie, dowiedzieliśmy się, że w okresie owocowania takie jabłka mogą stanowić nawet 50 proc. diety niedźwiedzi. To oczywiście nie rozwiązuje wszystkich problemów, ale pomaga zatrzymać te zwierzęta z dala od ludzi, co ogranicza ryzyko konfliktu, który źle może skończyć się i dla człowieka, i dla zwierzęcia.

Z danych pochodzących z Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Rzeszowie wynika, że szkody powodowane przez niedźwiedzie w przydomowych sadach są jednak sporadyczne. Miśki częściej zapuszczają się do pasiek. – Trudno też uogólniać, że niedźwiedzie stały się w Bieszczadach nagle jakimś problemem, bo każdy osobnik to indywidualny charakter. Jeśli weźmiemy sobie zestawienie szkód powodowanych przez niedźwiedzie na Podkarpaciu, to się okaże, że tam, gdzie możemy odtworzyć scenariusz zdarzenia, odpowiadały za nie pojedyncze osobniki – opowiada Jakimiuk. Tym ważniejsze więc, by systematycznie odstraszać je od domostw w mądry sposób, póki jest to możliwe. Bo niedźwiedzie są inteligentne, a do tego uczą się żyć od matek. Wiedza o apetycznych kompostownikach, sadach i pasiekach nie kończy się na jednym pokoleniu."

Źródło: gazetaprawna.pl/magazyn-na-wee…

Ridcully westchnął. Znowu zerknął na grę, co Vetinari zauważył.

– Proszę na nie spojrzeć. Rzędy i szeregi – rzekł, machając dłonią nad kamiennymi figurkami. – Zwarci w wiecznym starciu i kierowani kaprysem gracza. Walczą, padają i nie mogą zawrócić, gdyż baty pędzą ich naprzód, a wszystko, co znają, to te baty. Zabijaj albo giń. Ciemność przed nimi, ciemność za nimi i baty w głowach. Ale gdyby można było zdjąć z planszy jeden pionek, zabrać go, nim pozna baty, przenieść do miejsca bez batów... czym mógłby się stać? Jedno stworzenie. Jedna samotna istota. Czy odmówi im pan tej szansy?

– W zeszłym tygodniu kazał pan powiesić trzech ludzi – przypomniał Ridcully, nie całkiem wiedząc dlaczego.

– Oni mieli szansę. Wykorzystali ją, by zabijać albo i gorzej. Wszystko, na co możemy liczyć, to szansa. Nie dostajemy błogosławieństwa. On był przez siedem lat przykuty do kowadła. Powinien dostać swoją szansę, nie sądzi pan?

#NiewidzialniAkademicy #ŚwiatDysku #TerryPrachett #SirPTerry